-
1 slå
bang, bar, bat, batter, beat, get the better of, bolt, chime, clap, cuff, dash, defeat, drive, foil, hit, knock, lash, latch, mow, pulsate, punch, ram, sock, strike, swipe, throb* * *I. (en -er) bolt;[ skyde slåen for døren] bolt the door;[ skyde slåen fra døren] unbolt the door;(se også lås).II. vb (slog, slået)( med objekt) ( banke, ramme etc) beat ( fx he beats his wife),( om enkelt slag) hit ( fx never hit a child in anger; has somebody hit you? hit below the belt),( hårdt) knock ( fx knock him on the head; knock him unconscious),F strike ( fx he struck (, hit) me in the face with his fist);( med flad hånd) slap ( fx slap him in the face (, on the cheek, on the back)),T thwack;( hårdt) bump, knock ( fx one's head);( også) stun him;(fig) it struck me that;( besejre) beat,(mere F) defeat,T lick;( i skak) capture ( fx a pawn);( overgå) beat ( fx that beats everything);(eng, græs) mow ( fx the lawn), cut ( fx grass);( tegne) draw ( fx a circle);( præge) strike ( fx a medal);( spille på et instrument) strike ( fx the lyre), play ( fx the harp);( i terningspil) throw ( fx he threw 5);( uden objekt) ( om ur) strike;( om fugl) warble, sing;( om hjertet) beat,( hurtigt, F) throb;( om sejl) flap;( om alkohol) be heady,T kick, have a kick in it;( om gevær) kick;takt);[ forb med sig:][ slå sig] hurt oneself ( fx did you hurt yourself?), be hurt ( fx are you hurt?);( om træ) warp,(om skinne etc) buckle;[ slå sig for brystet] beat one's breast;[ slå sig igennem] fight one's way through,( klare sig) manage, rub along,( økonomisk) make both ends meet, scrape by;[ slå sig ihjel] be killed,F lose one's life;[ slå sig løs] break away,( more sig) let oneself go, have one's fling,T let one's hair down;[ slå sig ned]( bosætte sig) settle;( også) make one's home in;[ slå sig op](fig) prosper (på by), rise in the world;[ slå sig på]( om sygdom) attack, affect ( fx the lungs);(fig) go in for something, take up something ( fx a sport);( tilslutte sig én) attach oneself to somebody;[ slå sig på flasken] take to (el. go on) the bottle, take to drink;[ slå sig på låret] slap one's thigh;(dvs skyde penge sammen) club together;[ slå sig sammen om at] join together to; club together to ( fx buy him a present);[ slå sig til], se ridder, I. ro;[ forb med præp & adv:][ slå `af]( fjerne ved slag) knock off, strike off,( i pris) knock off, take off;( om dirigent) break off;[ han var ikke til at slå et ord af] I (, they etc) couldn't get a single word out of him;[ slå af på](fig) reduce ( fx the price, one's demands);[ slå an]( begynde at spille) strike up;( om vaccination) take;[ slå bagud] kick up;[ slå bak](mar) reverse the engines,(fig) reverse one's policy;[ slå efter én] strike at somebody, aim a blow at somebody;(i en bog etc) look up something;[ slå ` efter i en ordbog] consult a dictionary;[ slå med sten efter] throw stones at;[ slå fast] fix, nail down,(fig) establish, prove ( fx his innocence), demonstrate;[ jeg vil gerne slå fast at] I want to make it absolutely clear that;[ slå fejl] go wrong; fail ( fx the crops failed);[ slå en for penge] touch (el. tap) somebody for money;am hit somebody for money;( slå løs) knock off,( maskindel, fx bremse) release,( slukke for) switch off;( uden objekt: slukkes) cut out ( fx the heater cuts out when the temperature reaches 20ø C);[ slå fra sig] defend oneself, fight back;[ slå det hen] pass it off,T shrug it off,( bagatellisere det) make light of it,T pooh-pooh it;[ slå noget hen i spøg] laugh something off, pass something off with a laugh;[ slå i bordet] thump the table,(fig) put one's foot down;[ slå bremserne `i] put (, voldsomt: jam el. slam) the brakes on,(fig) put the brakes on;[ slå døren `i] slam the door;[ slå en klo i], se klo;[ et brøl slog os i møde] we were met (el. greeted) by a roar;[ lugten slog os i møde] we were met by the smell;[ slå i stykker], se I. stykke;[ slå et søm i] drive (el. knock el. hammer) in a nail;[ slå et søm i væggen] drive (el. knock) a nail into the wall;( trænge igennem) strike through, come through,(om ideer etc) become generally accepted, penetrate,( om bog) make a hit,( om kunstner) make a name for oneself, come to the front, become recognized;( blive effektiv) work (its way) through ( fx the price rises will take two months to work (their way) through (to the shops));[ slå ihjel] kill,F put to death;[ slå tiden ihjel] kill time;[ slå imod] strike (against),[ slå ind] knock in,( med hammer) hammer in,( knuse) break, smash (in) ( fx a window, a door),( tøndestaver, skibsside) stave in;( i gartneri) heel in;( blive opsuget) soak in;( om sygdom) strike inwards;[ det slog ind med regn] rain set in;[ slå ind på](fx en vej) strike into, turn into, take ( fx a path, a road);F enter upon;[ slå itu] break, smash, dash to pieces;[ slå en halvtredskroneseddel itu] break into a 50-kroner note;[ han slog løs](dvs hamrede) he hammered away;[ slå kvæget løs] let the cattle loose;[ slå løs på en] pitch into somebody;[ slå med døren] slam the door;[ slå med nakken] toss one's head;[ slå med sten] throw stones ( efter at);[ fuglen slår med vingerne] the bird flaps its wings;(dvs få til at falde ned) knock down ( fx the vase);( sænke) let down ( fx the blind), lower ( fx one's visor), pull down;( folde sammen) put down ( fx an umbrella, a hood ( kaleche));( slå til jorden, slå i gulvet) knock down;( dyr) slaughter, kill, destroy;(afgrøde etc) put down, flatten;( i gartneri) heel in;( undertrykke) put down ( fx a rebellion, riots),( stærkere) crush (down),F suppress;( bringe til tavshed) silence ( fx criticism, protests);( falde) fall ( fx bullets fell among the crowd), drop;( om lyn) strike;[ slå feberen ned] get the temperature down;[ slå kraven ned] turn down one's collar;[ blæsten får røgen til at slå ned] the wind beats down the smoke;[ slå termometret ned] shake down the thermometer;[ slå øjnene ned] cast down one's eyes; drop one's eyes;[ det slog ned i ham] it suddenly occurred to him (el. struck him);(se også lyn);[ slå ned på]( om rovfugl) swoop down on ( fx its prey), pounce on;(fig: vælge, især til noget ubehageligt) pick on ( fx the teacher picked on me), fasten on,( begærligt) pounce on ( fx a mistake);[ slå hårdt ned på] clamp (el. crack) down on ( fx tax evasion);[ slå om]( vikle om) wrap round ( fx wrap a shawl round somebody), pass round( fx pass a rope round something);( uden objekt) ( om vejret) change;( om vinden) shift;( skifte mening) change one's mind;( skifte tone) change one's tune;( skifte emne) change the subject (of conversation);( skifte taktik) shift one's ground; reverse one's policy;[ slå armene om en] throw one's arms round somebody;[ slå om sig] hit out (in all directions),(med stok etc) lay about (one);[ slå om sig med citater, eder etc] lard one's conversation (, one's writings) with quotations, oaths, etc;[ slå om sig med penge] throw (el. chuck el. splash) one's money about, spend lavishly;[ det er slået om til tø] a thaw has set in;[ hans kærlighed slog om til had] his love turned to hatred;[ slå op]( åbne) open ( fx a book);( en plakat) put up, stick (up);( i strikning) cast on;(ord etc i bog) look up;( smøge op) turn up ( fx one's collar);( opreklamere) boost;( om flammer) leap up;(om lyd etc) surge up;[ slå en kaleche (, en paraply) op] put up a hood (, an umbrella);[ slå en latter op] burst into a laugh;[ slå en stilling op] advertise a post;[ slå æg op] break eggs (i into);[ slå øjnene op] open one's eyes;(se også I. brød);( i avis) splash something;[ slå forretningen (etc) stort op] start in a grand style;[ slå op i en ordbog] consult a dictionary;[ slå det op i en ordbog] look it up in a dictionary;[ slå op med hende] break off the engagement (with her);[ slå op på side 7!] open your book(s) on page 7! turn to page 7![ slå over]( om stemme) break;[ blive slået over bord ( af bølgerne)] be washed overboard;[ bølgerne slog over dækket] the waves washed over the deck;(se også bro);[ slå over i] change into ( fx English),( bevægelse) break into ( fx a gallop);(fig) change one's tune;[ slå på] beat (on), strike (on),( let) tap (on) ( fx tap somebody on the shoulder);(fig: antyde) hint at,( nævne) mention,( fremhæve) stress;(se også flugt, I. tromme);[ slå sig på] take to ( fx drink, gardening),( om sygdom) affect;[ slå sammen]( folde sammen) fold up ( fx a screen);( forene) combine, pool,T knock into one;(merk) merge, amalgamate ( fx two companies);( sammenfatte) lump (together), bracket (together);( lukke sig) close;( ramme hinanden) knock together;[ slå hælene sammen] click one's heels;[ slå hænderne sammen] clap one's hands,( i forfærdelse) throw up one's hands in horror;[` slå til] strike;( slå løs) hammer away,( slå hårdt til bolden) hit out,(fig) strike ( fx the Government decided to strike);( være nok) suffice,(" strække") last;( gå i opfyldelse) prove correct, come true ( fx his prediction came true), turn out to be true;( sige ja) accept, accept the terms (, the offer);(dvs rækker ikke langt) it does not go far;[ han syntes ikke han slog til] he felt inadequate,( i sit arbejde) he did not feel equal to the job;[ slå tilbage] throw back, push back;( angreb) beat off,F repel, repulse;( springe tilbage) rebound;( genlyde) be thrown back,F resound;(om fjeder etc) recoil;[ slå ud]( med slag) knock out;( knuse, fx rude) break, smash;( folde ud) spread ( fx the bird spread its wings),( om hår) let down;( hælde ud) pour out,( en spand) empty;(i boksning og fig) knock out;( rival, konkurrent) cut out;( om flammer og røg) burst out, pour out;( om sygdom) break out;( få udslæt) break (el. come) out in spots (, in a rash);[ slå glasset ud af hånden på én] knock the glass out of somebody's hand;(fig) he was quite finished;(fig: lytte) prick up one's ears;[ slå det ud af hovedet] put it out of one's head;[ slå ud efter] hit out at;[ slå ud i lys lue], se I. lue;[ slå ud med armene] gesticulate,( ubehersket) fling one's arms about;[ slå øjet ud på én] knock out somebody's eye. -
2 fast
1) твёрдый2) про́чный; усто́йчивыйstå fast på nóget — наста́ивать на чём-л.
* * *firm, firmly, fixed, fixedly, regular, solid, steady* * *adj(mods blød, slap, usikker) firm ( fx ground; flesh, tomatoes; look, voice, handshake, grip; discipline; attitude, belief, conviction);(mods flydende) solid ( fx food; fuel brændstof);(mods skiftende; fastsat) fixed ( fx address, income, prices, principles, rules, salary), definite ( fx agreement; take definite shape),( tilbagevendende) regular ( fx customer, companion, income, salary, subscriber);( om møbler: mods flyttelig) fixed ( fx benches); built-in ( fxcupboard, bookshelves);adv firmly, solidly, fixedly, definitely;[ fast ansættelse] a permanent appointment;[ give fast ansættelse], se fastansætte;[få (, have) fast arbejde] get (, have) regular work (el. a steady job);[ faste arbejdere] regular hands,F permanent staff;[ fast ejendom] real property, real estate;[ fast fyr](mar) fixed light;[ gøre fast] fasten,(se også fastgøre);[ holde fast ved] hold on to;(fig), se fastholde;[ en fast hånd](fig) a firm hand;[ en fast karakter (, vilje)] a strong character (, will);(fys) solids;[ lægge fast], se fastlægge;( ved et blad) staff writers;[ han er fast medarbejder ved Times] he is on the staff of the Times;[ fast udtryk] fixed (el. set) phrase, fixed expression; -
3 sømme
hem, nail, seam, tack* * *I. vb( ved syning) hem.II. vb( slå fast) nail;[ sømme fast (, på, til)] nail down; tack down ( fx linoleum),(cf I. søm).III. vb:[ sømme sig] be becoming, be proper, be fitting;[ sømme sig for en] befit somebody, be becoming to (el. in) somebody;( også) it is not for me to ( fx criticize him). -
4 STANDA
* * *(stend; stóð, stóðum; staðinn), v.1) to stand, opp. to sitja or liggja (hann stóð við vegginn);koma standandi niðr, to come down on one’s feet;skal mik niðr setja standanda, in a standing position;standa fast, to stand fast;standa höllum fœti, to stand slanting;2) to stand, stick (G. skaut svá fast niðr skildinum, at hann stóð fastr í jörðunni);sveininum stóð fiskbein í hálsi, the bone stuck in his throat;3) to stand, remain;borð stóðu, stood, were not removed;4) to stand, be situated (bœr einn stóð skamt frá þeim);5) to stand still, rest, pause (stóð þá kyrrt nökkura hríð);verðr hér fyrst at standa sagan, the story must stop here for the present;6) to last (hafði lengi staðit bardaginn);7) to befit, become (konungr kvað þat eigi standa, at menn lægi svá);ekki stendr þér slíkt, it does not befit thee;8) to stand in a certain way, project, trend (fjögur horn ok stóðu fagrt, hit þriðja stóð í lopt upp);stendr inn straumrinn, the tide (current) stands in;blóðbogi stóð ór hvárutveggja eyranu, a stream of blood gushed out of both his ears;kallar hann betr standa veðrit at fara landhallt, that the wind stands better for making land;stóð vindr af landi, the wind blew from the land;standa grunnt, to be shallow (vinátta okkur stendr grunnt);9) to touch;standa grunn, to stick on the ground (örkin stóð grunn);10) to catch, overtake (hann drap menn Eiríks konungs, hvar sem hann stóð þá);standa e-n at e-u, to catch one doing a thing (ef maðr verðr at því staðinn, at hann meiðir smala manna);11) to stand, endure, bear (standa e-t or e-u);12) to press, urge, trouble (elli stóð Hárek);hvat stendr þik, what ails thee?13) to weigh so much (gullhringr, er stóð mörk);14) to stand by one, side with one, with dat.;mikils er vert, hversu fast N. stendr þér um alla ráðagerð, how close N. stands by thee in all counsel;15) with preps.:standa af e-u, to proceed from, be caused by (opt stendr illt af kvenna hjali);vil ok ek eigi, at af mér standi brigð okkarrar vináttu, nor do I wish to be the cause of a breach in our friendship;standa af e-u við e-n, to give up, cede to one;impers., segir hann honum, hvernig af stóð um ferð hans, how the matter stood as to his journey;standa at e-m, to attack (var við sjálft, at þeir mundu standa at prestinum);to stand by one, on one’s side (ek veit eigi víst, hvaðan G. inn ríki stendr at);standa á e-u, to stand on, insist on (statt ei á því, er þér er bannat);impers., stendr á illu einu með þeim, they are on very bad terms;standa á e-m, to hang over one (sú skóggangssök, er á þér stendr); to refer to (þat heilræði stóð upp á þenna sama sendiboða);standa eptir, to remain, be left;standa fyrir e-u, to stand in the way of (þeir kváðu geip hennar ekki skyldu standa fyrir þingreið þeira);standa e-m fyrir þrifum, to stand in the way of one’s thriving;to stand before one, protect one (vér skulum Egil af lífi taka, en hlífa engum, er fyrir honum vill standa);standa hjá e-m, to stand by one, assist one;standa í e-u, to be engaged in, busied with (standa í bardögum, einvígum, málum, kvánbœnum);impers., stendr í deilu með þeim, there is a quarrel between them;standa með blóma, to be in a flourishing condition;standa móti (á móti, í móti) e-u, to stand against;standa saman, to stand together, be gathered, amassed (þar stóð auðr mikill saman);standa til e-s, to tend towards;standa til umbótar, to stand for mending, need it;sem bœn yður stendr til, as your prayer tends to;eptir þeim efnum, sem honum þœtti til standa, according to the merits of the case;eptir því sem lög stóðu til, as the law was (taka þeir allir við bótum, sem lög stóðu til);impers., stendr til e-s, it is to be expected, feared (til langra meina mun standa, ef);standa e-m til e-s, to assist, help one (B. segir, hversu Ó. hafði honum til staðit);standa undan, to be lacking (mikit stendr undan við hann í vinfenginu);standa vel undir e-t, to support well, back it up well (munu margir vel undir þat standa);standa undir e-m, to be in one’s possession, keeping (féit stendr undir honum);standa upp, to stand up from a seat (þá stóð S. upp ok mælti hátt); to rise from bed (standa upp ok klæðast); to be left standing (fimm einir menn stóðu upp á skipinu);standa uppi, to be left standing (K. hinn auðgi flýði ok allt lið hans, þat er uppi stóð; hús þau, er uppi stóðu);to be laid up ashore, of a ship (stigu þeir á skip þat, er þar hafði uppi staðit um vetrinn);of a corpse, to lie on the bier (lík Kjartans stóð uppi í viku í Hjarðarholti);of a bow, to be kept bent (boginn má eigi einart uppi standa);standa við e-u, to withstand (víkingar svá harðfengir, at ekki stendr við);impers., stendr við e-t, it is on the verge of (þeir áttu svá harða leika, at við meiðingar stóð);standa yfir e-u, to be present at (heldr vildi hann þenna kjósa en standa yfir drápi Þorgils frænda síns); to extend (þar er þeira ríki stendr yfir);standa yfir, to stand over, last (hversu lengi skal fjárbón sjá yfir standa?);í þessum griðum ok svardögum, sem yfir standa, which now stand, are in force;16) refl., standast.* * *pres. stend, stendr, stöndum, standit, standa; pret. stóð, stótt, stóttú (mod. stóðst, stóðstú), stóð, pl. stóðum; subj. stæði; imperat. statt, stattú (cp. stand-þú); part. staðinn; pret. infin. stóðu = stelisse, Fms. vi. (in a verse); a medial form, pres. stöndumk (= stat mihi), Fm. 1. Kormak; pret. stóðumk (= stabant mihi), Hm. 106: with neg. suff. stóð-k-at, Fas. iii. 22 (in a verse). [Common to all Indo-Germ. languages.]A. To stand; þó at hann gangi eðr standi áðr, Grág. ii. 95; hann stóð við vegginn, … stóð á víxl fótunum, Sturl. ii. 158; standa höllum fæti, Nj. 97; koma standandi niðr, to come down standing (after a leap), 85, Grág. ii. 110; skal mik niðr setja standanda, in a standing position, Ld. 54; munkr er eigi mátti standa á bænum ok reikaði, Greg. 62; standa á götu e-s, Nj. 109; standa fast, to stand fast, 92; standa frammi, to stand, be on one’s feet, Fms. vii. 85; s. fyrir dómstóli keisarans, 656 C. 19; s. fyrir manni, to stand before a man, so as to screen him, Grág. ii. 12. 115, Eg. 357: s. hjá, to stand by, metaph. to assist, Fas. ii. 501: standa nær e-m, to stand near one, metaph. to back, Nj. 76; nær standa vinir Gunnars, 88.2. to stay; Egill stóð meðan ok beið þeirra, Eg. 483; statt ( stop) ok trú mér, 623. 17.3. to stand, stick; stóðu spjót þeirra ofan frá þeim, Nj. 253; at hann standi fastr í fönninni, 84; skildinum, svá at fastr stóð í vellinum, 262; öxin stóð á hamri, i. e. went through to the back, and stuck there, 165; sveininum stóð fiskbein í hálsi, the bone stuck in his throat, Blas. 40; ef nökkurum stendr bein í hálsi, 655 ix. B. 2: absol., það stendr í e-m, it sticks in one’s throat.4. to stand, remain; borð stóðu, stood, were not removed, Fms. vii. 144; skála þann sem enn stendr í dag, Þórð. 58 new Ed.; svá lengi sem heimrinn stendr, Rb. 64; skyli bú yðr standa ú-rænt, Nj. 208.5. to stand, be seated, placed;í þeim dal stendr kirkja, Greg. 57; kirkja sú er stendr í Reykja-holti, D. I. i. 476; bær einn stóð skamt frá þeim, Eg. 230; ór þeim sal er und þolli stendr … ask veit ek standa, … stóð fyrir norðan salr, sal veit hón standa, Vsp.; Lissibón stendr á Spáni, Fms. vii. 80; Narbón stendr vid Jórsala-haf, x. 85; öll þau fylki er í hans biskups-ríki stóðu, vii. 300; Illugastaði ok Hrafnagil er standa í Laxárdal, Dipl. v. 17; standa á bók, reikningi, skrá …, [Germ. es steht geschrieben], ii. 12, 13, Bs. i, passim. II. with prepp.; standa á e-u, to stand on, insist on, persevere in; statt eigi á því er þér er bannat, Mirm.; s. á illu ráði, id.; s. á hendi e-m, Nj. 88, Grág. i. 121 (see hönd); mest mundi á fyrir-mönnum standa, Nj. 106: to stand upon, s. á lögum, Js. 41; s. á rétti sínum, … standa á dómi e-s, to stand by, abide by:—s. gegn, á móti, to withstand, Hom. 7, Fms. ii. 36, 225, x. 401:—s. af e-u, to give up, Dan. afstaae, Fb. i. 523:—s. at, to help (at-stoð); hvaðan Guðmundr stendr at, … hvaðan sem hann stendr at, Nj. 214; þeim er þaðan standa at, 193:—s. eptir, to remain, N. G. L. i. 335, Fms. ii. 231, vi. 248, Grág. ii. 301, Eg. 202, Rb. 116, Hom. 12, Stj. 422 (eptir-stöðvar = arrears):—s. fyrir, to stand before, to stand in the way of a thing, Ísl. ii. 262, Fms. vi. 61, Grág. i. 140; s. e-m fyrir þrifum, Fms. ii. 154; s. e-m fyrir gleði, vii. 162; s. e-m fyrir svefni, Gísl. (in a verse); s. e-m fyrir ljósi, to stand in the way of one’s light; láta e-t s. fyrir kaupi, Nj. 17; láta s. fyrir kviðburði, 87; ef afl hefir staðit fyrir kvið þeirra, Grág. i. 53; þat á eigi fyrir málum at s., 106; eiðr Vermundar stóð fyrir, Fbr. 22; járni á hann fyrir at standa, N. G. L. i. 342; s. fyrir með eineiði, 346:—s. í e-u, to be deeply engaged in; s. í bardögum, einvígum, málum, stórmælum, kvánbænum, etc., Eg. 486, Ld. 262, Nj. 53, 224, 227, Ísl. ii. 216; standa í ábirgð, Dipl. v. 24; s. í þjónustu, Mar.:—standa saman, to stand together, put together in one place; þar stóðu saman fé mikil, Eg. 318; stóð úmegð mörg saman, Ísl. ii. 198; þar stóð auðr mikill saman, Ld. 124: to consist, Hom. 2:—s. undir e-u, to be subject to; s. undir prófi, Dipl. i. 6; féit stendr undir honum, is in his keeping, Grág. i. 395: standa undir með e-m, to support, Sturl. i. 20; s. vel undir e-t, to support well, back, Nj. 215, Fms. vii. 125; jarl stóð vel undir hans mál, viii. 282; munu margir vel undir þat s., to back it up well, Ó. H. 52:—standa upp, to stand up from a seat, Nj. 3, Fms. i. 33, x. 401: to rise from bed, Nj. 69, Eg. 121; s. upp fyrir dag, 577; s. upp ok klæðask, Ld. 44; hann liggr sjúkr … þar er standi aldri upp, Nj. 80 (standa upp ór sótt); s. upp með e-m, to rise, join one, Sturl. ii. 203:—s. uppi, of a ship, to be laid up ashore (during the winter), Nj. 259, Ísl. ii. 273: of a corpse, to lie on the bier, Fms. ii. 257, Ám. 101: of a bow, to be kept bent, 623. 19: standa upp, to be standing, be left standing on one’s feet; færri standa upp enn fallnir eru, Fms. xi. 110; stóðu þá enn upp mjök margir á skeiðinni, many still stood up (not dead or wounded), 142; flýði allt lið er upp stóð, Eg. 33; fimm einir menn stóðu upp á skipinu, Orkn. 356 old Ed., (new Ed. 414 l. c. leaves out ‘upp’); meðan ek má upp standa ok vápnum valda, Ld. 170: standa uppi, id., Fms, viii. 139, Hkr. i. 210:—standa við e-u, to withstand, Grág. i. 1, 336 (við-staða); svá harðfengir at ekki stendr við, Nj. 271; svá mikit troll at ekki stendr við honum, Bárð. 177; þeir skutu svá hart, at ekki stóðu við hlífarnar, Fms. i. 173: to stand against, stop, hann stóð við litla stund (við-staða, a pause, halt):—standa yfir, svá lengi sem þingboð stæði yfir, lasted, Fms. ii. 216: hversu lengi skal fjárbón sjá yfir standa? Nj. 141; í þessum griðum ok svardögum sem yfir standa, which now stand, are in force, Fms. xi. 365; þar er þeirra ríki stendr yfir, extends, Eg. 344.B. Metaph. usage, to stand still, rest, pause; verðr hér fyrst at standa sagan, the story must stop here, Fms. vi. 56: nú skal hér standa um athæfi Varbelgja, ix. 473; skulu sóknir standa, meðan leiðangr er úti, Gþl. 486; útlegðar-sakir skulu eigi standa um várþing, Grág. i. 103; skyldi málit standa um nóttina til rannsaks, Fms. ix. 414; skal þá standa leigan í hross-verðinu, Grág. i. 434; stóð þá kyrrt nokkura hrið, Fms. xi. 397; at svá búit stæði, Nj. 139; eigi mátti svá búit s., Fms. ii. 9; standa með blóma; stendr búit með miklum blóma, Band. 2.2. to last; Guðs ríki stendr ei ok ei, Hom. 160; ok standa eina þrjá vetr, Sks. 323; þá sjau daga sem veizlan stóð, Stj.; en er þrjár nætr hafði veizlan staðit, Landn. 117; hafði lengi staðit bardaginn, Odd. 18; er deildir várar s. lengr, Eg. 738; stóð mikil deila milli þeirra langa hríð, Fms. x. 169; stóð þetta heimboð nokkut skeið, Nj. 81; meðan erfit stóð, Eb. ch. 54; stóð hennar hagr með þeim hætti, Bs. ii. 166:—to be valid, skal þetta testamentum s. ok haldask, Dipl. iv. 8; ok standa enn þau lög, Ver. 52; um tólf mánaðr stendr þeirra mál, Grág. i. 143; skal þat allt s. ok satt vera, 655 xxvii. 28; hans tala skal s. á fé sjálfs hans, K. Þ. K. 146; má þat eigi s. né fyrir satt halda, Stj. 31; hann mun láta s. boð þessi (stand by it), Nj. 77; þrjú kúgildi þau er standa með jörðunni, Dipl. iii. 8; ekki á Bjarkeyjar-réttr á því máli at standa, this case does not fall under the town jurisdiction, Fms. vii. 130; stendr þat mál ( it extends) um þrjá fjórðunga, Grág. i. 464.3. to befit, become; konungr kvað þat ekki standa, at menn lægi svá, Fms. x. 157; berr þat eigi né stendr þvílíkum, Stj. 132; hví stalt þú guðum mínum, ekki stendr þér slíkt, 181.4. phrases, nú stóð í stilli, see stilli; var þat boð með svá miklu kappi, at stóð í stönginni (cp. Dan. saa at det stod efter), Fms. xi. 424; standa í háska, Mar.5. sem inn átti dagr Jóla standi á Dróttins degi, Rb. 128; en á þeim degi stóð Ólafs messu-aptann, Hom. 111.II. of direction, to stand in a certain way, project, trend; fjögur horn ok stóðu fagrt, hit þriðja stóð í lopt upp, hit fjórða stóð ór enni, ok niðr fyrir augu honum, Ld. 120; geitar-horn stendr ór höfði henni, Fms. vii. 156; vápn stóðu á Birkibeini svá þykt at varla mátti hann falla, 325; gákk af bryggjunni eðr spjotið stendr á þér, 144; ella hefði spjótið staðit gegnum hann, Nj. 246; blóðbogi stóð ór hváru-tveggja eyranu, 210, Fms. vi. 419; boginn stóð inn um ræfrit, Eg. 239; kallar hann betr standa veðrit, at fara landhallt, the wind stands better for making land, Fms. x. 347; sunnan-vindr hvass ok stóð at virkinu, xi. 34; stóð gnæðingr með fjöllum, Bárð. 171; af íllsku ok úþef þeim er af stóð, Fms. iii. 128; stóð vindr af landi, Vigl. 79 new Ed.; stendr inn straumrinn, Bs. ii. 143: stóð stropinn um kyrtilinn, Clar.; standa grunnt, to be shallow; vinátta okkur stendr grunnt, Eg. 520; stóð hón alla vega jörð, touched the earth. Art.; stafir stórir ok stóðu grunn í ánni, Fb. ii. 19; örkin stóð grunn, stuck to the ground, Stj. 50, Gþl. 460, Grág. ii. 358; þrjár rætr standa; á þrjá vega undir aski Yggdrasils, Gm.; augu yður standa lengra fram, Sturl. iii. 129; finnr konungr at mikit stendr undan við hann í vinfenginu al hendi Sigvalda, Fms. xi. 106; heilræðit stóð á þenna sama sendiboða, referred to him, 433; hvaðan Guðmundr inn ríki stendr, on which side he stands, with whom he sides, Nj. 214.2. to proceed from, be caused by; eigi standa þin orð af litlu fári, Fas. i. 195; stóð lítil stjórn af honum, Fms. xi. 223; þótti af honum minni ógn standa, Eg. 268; e-m stendr mein, úhapp, útili, íllt, gagn, hjálp … af e-m, 175; guðin rökðu til spádóma at af systkinum þessum mundi þeim mikil mein ok úhapp standa, Edda 18, Nj. 65, Barl. 39; eigi mun svá mikit íllt af þér standa, Nj. 368; opt stendr íllt af kvenna hjali. Gísl. 15: yðr munn vandræði af standa, Nj. 175.3. standa til, to tend towards; nú stóð áðr til svá mikils váða, at …, Fms. vii. 144; þá stendr þó til meira geigs, xi. 275; standa til umbótar, to stand for mending, need it, Fb. ii. 234; flest frumsmíð stendr til bóta, needs mending; standa til mikils kostnaðar, D. N. ii. 18; sem bæn yður stendr til, tends to, Nj. 192; hvárt honum standi hugr til nökkurrar konu, Ísl. ii. 285; engi ván eða verðleikr stendr til at fáisk, Al. 91; sem bæn yður stendr til, Nj. 192; eptir þeim efnum sem honum þætti til standa, according to the merits of the case, Fms. vii. 60; eptir þvi sem lög stódu til, as the law stood, Nj. 146, Ld. 28; frekari álög en forn lög stæði til, Fms. xi. 224; latari enn líkendi stæði til, 256; fremr enn ritningar stóðu til, tended towards, i. e. warranted, Mar.; líta á mál hans eptir þeim efnum sem honum þætti til standa, as the merits were, Fms. vii. 60; eptir því sem lög stóðu til, Nj. 146, Ld. 28; standa til váða ok auðnar, Fms. x. 271.III. to catch, overtake; hann drap menn Eiríks konungs hvar sem hann stóð þá, Hkr. i. 91; var hverr drepinn þar er staðinn varð, 107; lét hann ræna hvar sem hann stóð þá, Fms. vii. 181; hörmuðu bæði at þau máttu eigi fá staðit hann, Hom. 120; ef hann er með vátta inni staðinn, Grág. ii. 18; ef maðr tekr fé manns ok vinnr þjófskap at, enda standi hinn hann (acc.) at þvi er fé þat á, svá at handnumit verðr, ok …, 136; hinum er þýfð var í höndum staðin, id.; nú stendr maðr fé sitt þjófstolit í hendi öðrum manni, Gþl. 537.2. to stand, i. e. to endure or bear; hverr sem fyrir-smár dómarann, ok vill eigi dóm standa, N. G. L. i. 452: to discharge, skal dæma landit þeim manni er varðveizlu stendr, to the man who stands as guardian, Grág. ii. 251; sá er vitna þarf skal standa þeim kost allan, Jb. 358.3. to press, urge, trouble; ef ofviðri stendr mann, N. G. L. i. 349; Alfhildi stóð sótt, Hkr. ii. 199, Stj. 425; mun þik nú hræðsla standa, Fas. iii. 429; elli stóð Hárek, Ísl. ii. 482; hver fjölskylda sem þik stendr, Fms, xi. 429; segja máttu hvat þik stendr, what urges thee. Mar.; ok vænti af þér mests trausts, því heldr sem mik stendr meirr, Fms. iii. 70; standa mik svá stórar þröngslir, at …, Stj. 495; hvat stendr þik, what ails thee? Grett. 75 new Ed.; hvat stendr þik, Bergr, sagði biskup, Bs. i. 807; því at eins at þeim (þá?) standi ofviðri, N. G. L. i. 371.4. to be of weight, value; skal hann eigi standa tómr meirr enn átta merkr, Gþl. 524; gullhringr stendr sex aura, mörk, Fms. ii. 246, xi. 204; strútrinn stóð tíu merkr, 77; vættir þær er hver þeirra standi hálfa níundu mörk, Gþl. 523.C. Reflex. to stand right, be able to stand; steðjaði hann upp yfir törguna ok stóðsk þó, Nj. 144; þar mundir þú eigi hafa staðizk fylgjur þeirra Þorvarðs, Lv. 104; hann druknaði, því hann stóðsk ekki fjölkyngi Ragnars, Bárð. 181.2. standask e-t, standask áhlaup, Sks. 411; höggum standask fáir, Sks. 411 B; fáir stóðusk honum, þótt fræknir væri, Grett. 87 A; gull stendsk elding, Grág. i. 501; þetta éi var með svá miklum býsnum, at ekki máttu sumir menn betr enn fá staðizk, Fms, xi. 136; var við sjálft at ek mætta eigi standask, x. 331; stóðsk hann eigi ok dó, 623. 33; hví lét Guð þeira freista, þar er hann sá at þau máttu eigi standask, Eluc. 28; at þér standisk jafnvel ef þér sjáit frændr yðra svívirða, Fms. v. 270.3. to stand, bear, tolerate; hann skekr at honum sverðit, þetta fá þeir eigi staðizk ok hlaupa, Ísl. ii. 364; Kári stóðsk þetta eigi, Nj. 270; Björn stóðsk eigi ámælis-orð Sigmundar, Valla L. 218; standask frýju-orð, Fær. 196.4. standask við e-m, to stand, be able to withstand; Heiðrekr vá með Tyrfingi ok stóðsk ekki við honum, Fas. i. 526; engi hlutr var svá sterkr at standask mætti fyrir honum. Edda.5. to be valid; skulut mál hans standask um þá sök, Grág. i. 64; á þeirra dómr at standask, 80; eigu jammikit þeira orð at standask, sem annarra lögréttu-manna, 10; ef þú kemr til konungsins, ok megi þín orð nokkut standask, Fms. xi. 193; hennar orð stóðusk svá mikit, at …, Fas. i. 208; um þat vilda ek at mín at kvæði stæðisk, at …, Eb. 98.6. of direction, to proceed from; standask af e-m, af henni mun standask allt it ílla, Nj. 49; svá stenzk af um ferð mína, the matter stands so as to my journey; Ólafr sagði jarli hversu af stóðsk um ferð hans, Ld. 112 (hversu af stóð, 340); ekki sagði Kjartan föður sínum hversu af stóðsk um ferð þessa, 208; Gautr segir honum geiniliga allt hversu af stóðsk inn ferðir hans, Fms. iii. 57; svá stendsk af um ferðir mínar, at ek má hér ekki dvelja lengr, vi. 350; eigi veit ek hvernig af stenzk (stennz) um för þína, hvárt þú ferr nökkut í konungs leyfi, Ó. H. 143.7. a middle form; yfir ok undir stóðumk jötna vegir, the ‘giant-ways’ ( rocks) stood above and below, Hm.; stöndumk hjörr til hjarta, the sword touches me to the heart, Fm. 1.II. recipr. to stand opposite one another in the same line: to meet, of ends; þat stóðsk á, nesit þvert ok fylking þeirra, Ísl. ii. 326; stóðsk þat á, at Jólin þraut ok lokit var sögunni. Fms. vi. 356; vígin Áskels ok Steingríms skyldi á standask, Rd. 281; stóðsk þat á endum ok ostkistan, Nj. 76; stóðsk þat á endum ok þat er Gunnarr; átti at gjalda, 111; létu þeir þat á endum standask, 120; standask á mót; sandmelr sá er á stendzk ok Seftjörn, Gísl. 23; bær hans stóðsk á ok konungs atsetr, Fas. ii. 63: bíða þess at á stæðisk misganga straumanna ok austan-veðr, Orkn. 266: stendzk heldr í móti með þeim hjónum, they were rather at sixes and sevens, did not agree well, Bjarn. 21: hendingar standask sem næst, to stand as close to one another as possible, Edda (Ht.); tungl þau er næst standask, nearest to one another, Rb. 34, 1812. 56.III. staðinn = staddr, steadfast, placed, abiding; hvar sem maðr er staðinn, N. G. L. i. 163; vildi hann nú til staðins vita ( knew for certain) hver svör jarl vildi gefa, Vígl. 18. -
5 hånd
sg - hånden, pl - hænderрука́ ж ( кисть)gíve nógen hånden — пожа́ть ру́ку кому́-л.
••vǽre ved hånden — быть под руко́й
* * ** * *(en, hænder) hand;[ håndens arbejdere] manual workers;[ give ham frie hænder] give (el. allow) him a free hand, leave it entirely to him;[ have frie hænder til at gøre noget] be free to do something;[ give ham hånden] shake hands with him;[ give hinanden hånden] shake hands;[ give (el. række) en hjælpende hånd] lend a hand;[ holde sin hånd over] protect;[ lægge hånd på] raise a hand to,T lay a hand on;[ jeg kunne ikke se en hånd for mig] I could not see my hand in front of me(el. of my face);[ lægge sidste hånd på værket] put the finishing touches to the book (etc);[ slå hånden af ham] drop him, throw him over;[ tage en hånd ` i med] lend (el. take) a hand;[ tage hånd om] take in hand;[ jeg har kun to hænder] I have only got one pair of hands;[ med præp og adv:][ lade noget slippe sig af hænde] let something slip out of one's hands;[ han brugte hvad der var for hånden] he used what came to hand;[ dø for egen hånd] die by one's own hand, commit suicide;[ dø for bødlens hånd] die by (el. at) the hands of the executioner;( arbejde meget) get something (, things) done;( blive færdig) get something off one's hands;[ leve fra hånden i munden] live from hand to mouth;[ fra naturens hånd], se natur;[ være i gode hænder] be in good hands, be well looked after (el. taken care of);(også fig) hand in hand with;[ brevet kom ham i hænde] he received the letter,( tilfældigt) the letter came into his hands (el. possession), he came into possession of the letter;[ give ham en økse i hånden] put an axe into his hand;[ det gav dem et våben i hænde] it provided them with a weapon;(fig) he jumped at it;[ sætte sig imod det med hænder og fødder] resist it tooth and nail;(se også hård);[ de har mange penge mellem hænderne] they have much money in their pockets;[ hænderne op!] hands up! stick them up![ på egen hånd]( selvstændigt) independently;( alene) alone, single-handed;( for egen regning) on one's own account;[ tegne på fri hånd] do freehand-drawing;[ bundet på hænder og fødder] tied (el. bound) hand and foot;[ gå på hænder] walk on one's hands;(se også gå (over på));[ stå på hænder] do a handstand;[ Calais var på engelske hænder] Calais was in English hands;[ give penge på hånden] pay a deposit;(merk) have an option on something; have the first refusal on something;[ på tredje hånd] at third hand,[ gå til hånde i køkkenet] lend a hand in the kitchen;[ gå én til hånde] assist somebody;[ under hånden] confidentially, privately,T on the quiet ( fx he told it to me on the quiet);[ under hans hånd og segl] under his hand and seal;[ have noget ved hånden] have something at hand, have something handy;[ tage ham ved hånden] take him by the hand. -
6 gribe
4хвата́ть, схва́тыватьgríbe cháncen [en léjlighed] — воспо́льзоваться слу́чаем
gríbe ind i nóget — вмеша́ться во что-л.
* * *grasp, grip, jump at, seize, stop, take* * *vb (greb, grebet) catch ( fx a ball);( med et fast tag) seize ( fx seize somebody by the collar; seize power),( og holde fast i) grasp, grip ( fx somebody's hand),( ivrigt) grab,( angst) clutch;( rive til sig) snatch,( pågribe) catch;(fig: slå ned på) seize on, fasten on ( fx an idea, a suggestion, a detail);( stærkere) move;[ med sb:][ gribe chancen (el. lejligheden)] seize the opportunity;[ gribe flugten] take flight;[ gribe en tanke ( ivrigt)] seize on (el. jump at) an idea;(se også I. pen);[ med præp & adv:][ grebet af frygt] seized with fear;[ gribe noget an] go about something, tackle something;[ gribe efter] catch at; grasp at, clutch at; snatch at, grab at;[ gribe fat i] catch (el. take) hold of, grasp,( om person også) collar;[ dørhåndtaget greb fat i mit ærme] my sleeve caught on the door handle;[ gribe for sig] put one's hand before one;[ gribe en i armen] grasp (, grab, clutch) somebody by the arm, grasp (etc) somebody's arm;[ gribe i strengene] touch (, kraftigt: pluck) the strings;[ gribe en i struben] seize somebody by the throat;[ gribe én i at lyve (el. i en løgn)] catch somebody lying;[ gribe ind] step in,F intervene (i in, fx the government intervened in the conflict);( forstyrrende) interfere (i in, with);( blande sig) meddle (i in, with);[ gribe ind i]( i ens ret) encroach on;( have indflydelse på) influence, affect ( fx decisions that affect our daily life), bear on;( om tandhjul) gear into;(fig) interact; be intertwined;[ gribe ind over for] take measures against;( kraftigt) clamp (el. crack) down on;[ gribe om] catch (el. take) hold of, grasp,( angst) clutch;[ gribe om sig]( brede sig) spread;[ gribe til]( om tilbud) accept;[ gribe til våben] take up arms;[ grebet ud af livet] true to life;(fig) utterly unfounded. -
7 LIGGJA
* * *(ligg; lá, lágum; leginn), v.1) to lie (ör liggr þar úti á vegginum);liggja sjúkr, to lie sick (hann liggr sjúkr heima);þeir lágu í sárum, they lay ill of their wounds;2) to lie buried (hér liggr skáld);3) to lie at anchor (hann lagði til hafnar ok lá þþþþþþar um hríð);liggja veðrfastr, to lie weather-bound;4) to lie, be situated, of a place (þorp ok borgir, er lágu við ríki hans);5) to lie, go, lead, of a road (liggr gata til bœjarins);6) to be covered with ice, ice-bound (vetrar-ríki var á mikit ok lágu firðir allir);7) to lie with, have sexual intercourse with, = liggja hjá konu;8) with preps. and advs.:liggja á e-m, to lie heavy on, weigh upon, oppress (liggja á mér hugir stórra manna);liggja á hálsi e-m, to hang on one’s neck, blame one;liggja á e-m, to be fated to one (þat lá á konungi, at hann skyldi eigi lifa um tíu vetr);liggja á e-u, to attend, be connected with (á þessum ráðum liggja stórmeinbugir);to be urgent, of importance, pressing (A. kvað honum eigi á liggja þat at vita);liggr honum ekki á, it does not matter to him;liggja á úknyttum, to pursue wicked courses;liggja eptir, to be left undone (skal ekki eptir liggja þat, sem vér megum þeim veita);liggja fyrir e-m, to lie in wait for;liggja fyrir, to be in store for, or open to, one;þœtti mér þat ráð fyrir liggja, at þú sendir menn, that the best thing would be to send men;liggja hjá e-rri, to lie with (lá ek hjá dóttur þinni);liggja í e-u, to stick or sink in (lágu hestarnir á kafi í snjónum);liggja í, to stick fast in mire or bog (liggr í hestrinn undir þeim);liggja í hernaði, víkingu, to be engaged in warfare;liggja niðri, to lie untold (nú skal þat eigi niðri liggja, er honum er þó mest vegsemd í);liggja saman, to be adjacent (lágu saman skógar þeirra Lopts);liggja til e-s, to belong to (naut ok sauðir, lá þat til Atleyjar);bœtr liggja til alls, there is atonement for every case;to be due or proper (þótti þat til liggja at taka af honum tignina);liggja til byrjar, to lie by for a fair wind;liggja til hafs, to lie ready for sea (lá biskup til hafs sex vikur);liggja um e-n, to lie in wait for;liggja um e-t, to be bent upon (hann liggr um þat nótt ok dag at veita yðr líflát);liggja undir e-n or e-m, to be subject to, belong to (þessi lönd liggja undir Danakonung);hlutr e-s liggr undir, one is worsted;liggja úti, to lie out, not in a house (sumir lágu úti á fjöllum með bú sín);liggja við, to lie at stake (líf mitt liggr við);þá muntu bezt gefast, er mest liggr við, when the need is greatest;e-m liggr við e-u, one is on the verge of;mörgum lá við bana, many lay at death’s door;lá við sjálft, at, ti was just on the point of.* * *pres. ligg, pl. liggja; pret. lá, 2nd pers. látt, mod. lást; subj. lægi; imperat. ligg and liggðú; part. leginn: [Ulf. ligan = κεισθαι; A. S. licgan; Chauc. to ligge; North. E. and Scot. to lig; Engl. to lie; Germ. liegen; Dan. ligge]:—to lie; ör liggr þar úti á vegginum, Nj. 115, Fas. i. 284; þeir vógu at honum liggjanda ok úvörum, 332; hann liggr á hauginum, Fb. i. 215; lá hann inni meðan þeir börðusk, Nj. 85; legsk hann niðr í runna nokkura ok liggr þar um stund, 132; Rafn lá í bekk, Sturl. i. 140; sveinar tveir er lengi höfðu úti legit á fjöllum, to lie out in the cold, Fms. ii. 98; sumir lágu úti á fjöllum með bú sín, lay out on the fells with their cattle, Sturl. iii. 75: of robbers, cp. úti-legu-maðr, an ‘outlying-man,’ outlaw; l. úti á fjöllum, Ld. 250: of freebooters, víkingar tveir, ok lágu úti bæði vetr ok sumar, Grett. 83; l. í hernaði, víkingu, to be out on a raid, Fs. 120, Eg. 1, Fms. xi. 44:—to lie, rest, þú skalt liggja í lopti hjá mér í nótt, Nj. 6; lágu þau þar tvau ein í loptinu, 7; þú skalt ríða um nætr en liggja ( but lie abed) um daga, 34; Gunnarr lá mjök langa hríð, 94; þeir lágu úti um nóttina, lay out by night, Fms. ix. 364: the phrase, liggja á gólfi, to lie on the floor, to lie in labour, Fb. ii. 263: of carnal intercourse, to lie with, hefir Guðrún dóttir mín legit hjá þér, Nj. 94; lá ek hjá dóttur þinni, 130: liggja með e-m, id., Grág. i. 128; hón hefir legit sekt í garð konungs, N. G. L. i. 358: with acc., liggja konu, stuprare, Gþl. 203, N. G. L. i. 20; at þú hafir legit dóttur Ísólfs, Lv. 78: of animals (rare), en veðrarnir ok bukkarnir lágu þær, Stj. 178:—to lie sick, hann liggr sjúkr heima at búð …, lá hann sjúkr um allt þingit, Nj. 80; Þórólfr ok Bárðr lágu í sárum, lay sick of their wounds, Eg. 34; Helga tók þá ok þyngd ok lá þó eigi, H. lay sick, but not bedridden, Ísl. ii. 274; ef griðmaðr liggr af verkum sínum, lies sick from his work, Grág. i. 154; ef hann liggr í helsótt, 201:—to lie, be buried, Björn liggr í Farmanns-haugi, Fms. i. 12; hér liggr skald, Fb. i. 215 (in a verse):—to lie at anchor, Bs. i. 713; þar lagði hann til hafnar ok lá þar um hríð, Fms. i. 145; lágu langskip konungs með endilöngum bryggjum, ix. 478; þeir lágu þar nokkura hríð undir nesi einu, Nj. 43; hann lá í Gautelfi austr, 122; þar lá fyrir í höfninni knörr einn mikill, Eg. 79; en er hann kom fyrir Elfina þá lágu þeir þar ok biðu nætr, 80; Haraldr konungr lá liði sínu út fyrir Hreinsléttu, Fms. i. 12; liggja til byrjar, to lie by for a fair wind, 135; liggja til hafs, id., Bs. i. 66, Bjarn. 4, Gísl. 7, Landn. 223: l. veðr-fastr, to lie weather-bound:—lágu hvelpar í hundunum, they were big with whelps, Fms. xi. 10: l. í kafi, to sink deep; þá liggr í hestrinn undir þeim, sank in a quagmire, Fs. 65; Gregorius lá í ísinum, Fms. vii. 273; also, lágu hestarnir á (í) kafi, Eg. 546.II. to be covered with ice, ice-bound (cp. leggja); vötnin lágu öll, Fbr. 13; til Vigra-fjarðar, ok lá hann allr, Eb. 84 new Ed.; lágu allir firðir, 306.III. to lie idle, of capital; enda er heimting til fjárins, hversu lengi sem liggr, Grág. i. 209; enda liggr féit hér alldregi, 220; erfðir liggi sem áðr er skilt um, Gþl. 254; liggja úslegit, to lie unmown, Grág. ii. 284; láta sum orð liggja (to let them lie, leave out) þau er máli eigu at skipta, þat er ljúgvitni, i. 43; l. niðri, to lie down, lie dormant, lie untold, or the like, Fagrsk, 126, Nj. 88, Ó. H. 233, Grett. 192 new Ed.; opt má satt kyrt liggja, truth may often be left alone, a saying: liggja eptir, to be left behind, untold, Fms. viii. 4: spec. usages, liggja lauss fyrir, to lie loose, lie at one’s hand; fylg þú nú virðing þinni er þér liggr laus fyrir, Boll. 360; þótti eigi svá laust fyrir liggja sem þeir hugsuðu, Fms. viii. 357: liggja undir e-m (or e-n), of power, lands, to belong to; jörðu þeirri er legit hefir undir oss langfeðrum, Gþl. 296; þat er mikit ríki, ok liggr undir biskup í Skáni, Fms. xi. 231.IV. to take, hold, of a measure; vatns-ker þau er í lágu matskjólur tvennar, Hom. (St.): the phrase, liggja í miklu, litlu rúmi, to take a great, a little space, metaph. to think much, little of a thing, Ld. 210, Al. 152; liggja í léttu rúmi, to care little for: e-m liggja vel (ílla) orð til e-s, to speak well ( ill) of a thing or person, Konr.; honum lágu vel orð til hans, he spoke favourably of him.V. to lie, be situated, of a place, road, of direction; slá er lá um þvert skipit, Nj. 125; liggja saman garðar, Gísl. 10; liggr sá steinn þar enn, Eg. 142, Gm. 4, 12; þær (the Scilly Islands) liggja vestr í hafit fra Englandi, Fms. i. 145; at garði þeim sem liggr ofan eptir mýrinni, Dipl. v. 25; er sagt er at liggi sex dægra sigling í norðr frá Bretlandi, Landn. (begin.); en Finnmörk liggr fyrir ofan öll þessi lönd, Eg. 58; Ey liggr í Hitará, Bjarn. 22; eyin liggr við þjóðleið fyrir útan, Ó. H. 116; veiði-stöð sú liggr á Breiða-firði er Bjarneyjar heita, Ld. 38; þar liggr til hafs útver, lies on the sea-side, Ó. H. 149; veginn þann er um skóginn lá, Eg. 578; sem leið liggr, Eb. 306; liggr gata til bæjarins, Gísl. 28; en til góðs vinar liggja gagnvegir, Hm. 33; leiðin liggr fram með hálsinum, Eg. 582; tjaldstaði þá er þeim þóttu beztir, ok hæst lágu, Fms. vi. 135; þangat sem leiðin liggr lægra, Sturl. ii. 247: of the body, lá hátt tanngarðrinn, he had prominent teeth, Nj. 39: of the eyes, rauðlituð augu ok lágu fagrt ok fast, Fms. viii. 447; augu þau er liggja í ljósu líki, Kormak: ofarliga mun liggja ú-jafnaðr í þér, Grett. 135 new Ed.B. Metaph. usages, esp. with prepp.; liggja á, to lie heavy on, to weigh upon, and metaph. to oppress; liggja á mér hugir stórra manna, Fb. i. 258, Sks. 276; l. á hálsi e-m, to hang on one’s neck, blame, Fms. xi. 336: of a fine, þar liggr ekki fégjald á, ’tis not finable, K. Þ. K. 164: to be bewitched, lie under a spell, þat lá á konungi, at hann skyldi eigi lifa um tíu vetr, Fms. x. 220 (cp. leggja á e-n and á-lög): to pursue, liggja á úknyttum, to pursue wicked things, 172; liggja á úráði, Karl. 121: to be urgent, of importance, pressing, kvað honum eigi á liggja þat at vita, Grett. 37 new Ed.; eigi þykki mér á því liggja, segir Járnskjöldr, Fb. i. 259; mun þar stórt á liggja, ’tis a grave matter, Nj. 62; nú liggr honum ekki á ( it does not matter for him), þótt hann komi aldri til Íslands, Band. 10: mod., það liggr ekki á, it does not press, is not urgent; mér liggr á, it lies on me, is pressing for me: impers. to feel, be in spirits so and so, liggr vel á e-m, to be in good spirits; liggr ílla á e-m, to be in low spirits, the metaphor being taken from the pressure on the mind: leaving out the prep., lá honum þat ílla, it weighed heavily on hitn, Bs. i. 775:—liggja að, in the phrase, það lá að, that was just what was to be expected! an expression of dislike:—liggja fyrir e-m, to lie before one, of things to be done or to happen, of what is fated, doomed (see for-lög); þætti mér þat ráð fyrir liggja, faðir, at þú sendir menn, the best thing to be done would be to send men, Eg. 167; at þat mundi fyrir liggja at búask til orrostu, 283; en Bera kvað Egil vera víkings-efni, kvað þat mundu fyrir liggja, þegar hann hefði aldr til, 190: liggja fyrir e-m, to lie in one’s way, in ambush (cp. fyrirsát), Edda 148 (pref.), Eg. 240:—liggja um e-t, to lie in wait for, Fms. x. 287; l. um líf e-s, to seek one’s life, Stj. 550, Sks. 722:—liggja til, to be due to, deserved; þótti þat til liggja at taka af honum tignina, Eg. 271: to belong to, naut ok sauðir, lá þat til Atleyjar, 719: to fit to, til sumra meina liggr bruni (as a remedy), 655 xi. 28; bætr liggja til alls, there is atonement for every case, Fas. iii. 522; e-m liggr vel (ílla) orð til e-s, to speak well (or evil) of a person, Sturl. iii. 143:—liggja undir, to lie underneath, be worsted, of wrestling, Bárð. 166; fyrir hverjum liggr hlutr þinn undir, Eb. 156:—liggja við, to lie at slake; deildi … ok hafði einn þat er við lá, Ísl. ii. 215; en þeir köru at hætta til, er féfang lá við svá mikit, Eg. 57; skal þar liggja við mundrinn allr, Nj. 15; liggr þér nökkut við?—Líf mitt liggr við, segir hann, 116; þá muntú bezt gefask, er mest liggr við, when the need is greatest, 179; svá er ok at mikit liggr yðr þá við, 227; en mér liggr hér nú allt við, it is all important to me, 265; þótt ek vita at líf mitt liggi við, 115; lá við sjálft, at …, it was on the point of …, Al. 79: mod., það lá við, að …C. Reflex. to lay oneself down, lie down; þá er þat étr ok er fullt liggsk þat ok söfr (of cattle), Best. 58, cp. Gm.2. e-m liggsk e-t, to leave behind, forget; svínið lásk mér eptir, Skíða R. 185; legisk hefir mér nokkut í minni venju, ek gáða eigi at taka blezun af biskupi, Bs. i. 781: hence the mod. phrase, mér láðist ( I forgot) and mér hefir láðst, which is a corruption from mér lásk eptir; for lá mér eptir, read lásk mér eptir, I forgot, neglected (?), Skv. 1. 20; láskat þat dægr háski, it did not miss, did not fail, Arnór; láskat, be failed not, Bjarn. (in a verse). -
8 bane
sg - bánen, pl - báner1) доро́га ж, путь м2) желе́зная доро́гаsénde med bánen — отпра́вить по желе́зной доро́ге
3) спорт. по́ле с; доро́жка ж; трек м4) орби́та жháve fri báne — име́ть свобо́дный вы́бор
* * *alley, blaze, circuit, course, court, lane, orbit, pitch, track* * *I. (en)(glds) ( død) death;( drabsmand) slayer.II. (en -r)(vej i alm) course ( fx he followed the course set out for him; the course of a meteor; the planets in their courses), track ( fx he will follow a different track; the track of the storm (, a comet, the bullet)), path ( fx he has followed a difficult path; the path of the meteor);( livsbane) career ( fx the career he has chosen);( jernbane) railway,(am) railroad,( linie) track, line,(se også banelegeme);( af tapet, tæppe etc) length;( af avispapir) web;( til sport) ( væddeløbsbane) running track,( til hestevæddeløb) racecourse,T (the) turf;(til keglespil etc) alley ( fx a bowling alley);( skydebane) range;( også hockey) pitch,håndbold) court,( golfbane) course, links;[ af banen!] make way!(jernb) the line is clear;[ der er fri bane for reformer] the path is clear for reforms;(jernb) clear the track;[ øl i lange baner] lots of beer;( om satellit) bring (, go) into orbit; orbit;[ tage med banen] go by rail;[sende pr. bane] send by rail;[ bringe et emne på bane] bring up a subject; raise (, F: broach) a subject( over for én with somebody);(fig) enter upon a course.III. vb:[ bane vej for] open a passage for;(fig) prepare (el. pave) the way for;[ bane sig vej] make one's way;[ banet vej] beaten track. -
9 ben
bone, leg* * *(et -)( på stikkontakt) pin;( bierhverv) side line, private work;( sinecure) sinecure, soft job;( biindtægt) perk;[ finde sine ben] find one's feet;[ få det forkerte ben først ud af sengen] get out of bed on the wrong side;(dvs kunne ikke klare sig) they (etc) wiped the floor with him;(dvs blev ikke hørt) he couldn't get a word in edgeways;[ have et ben i hver lejr] have a foot in both camps;[ have ben i næsen] have a mind of one's own;(fig) have one's feet (firmly planted) on the ground;[ det er der ingen ben i] that is perfectly simple, that is plain sailing;[ han løb så hurtigt som hans ben kunne bære ham] he ran as fast as his legs would carry him;[ med børnene rendende mellem benene på en] with the children under one's feet;(se også I. hale);[ falde over sine egne ben] fall (el. stumble) over one's own legs;[ være ved at falde over sine egne ben af iver] be falling over oneself;[ hjælpe en på benene] help somebody to his feet;(fig) set somebody on his feet;[ hans formue fik hurtigt ben at gå på] he went through his fortune in no time;( efter fald) pick oneself up;( rejse sig for at tale) get on (el. come to) one's feet;[ komme ned på benene] land on one's feet;(fig) get up ( fx an exhibition);[ stille en hær på benene] raise an army;[ han kunne næsten ikke stå på benene] he could hardly stand up (el. keep on his feet);[ stå på egne ben] stand on one's own two feet;(dvs oppe) be up and about,( efter sygdom også) be back on one's feet again;[ hele byen er på benene] the whole town is astir;[ slå benene væk under en] knock somebody off his feet;[ sætte det længste ben foran] put one's best foot forward;[ jeg vil aldrig sætte mine ben i hans hus] I will never set foot in his house;[ tage benene på nakken] take to one's heels;[ gøre sig ud til bens] cut up rough;[ let til bens] light-footed;(dvs en drink) a bird never flew on one wing. -
10 fod
sg - foden, pl - fødder1) нога́ ж ( ступня)2) но́жка ж ( мебели)••til fods — пешко́м
* * *base, foot* * *(en, fødder) foot (pl feet);( af ting) foot ( fx at the foot of the bed (, the mountain, thestairs));( mål) foot (pl feet el. foot) ( fx he is 5 feet (el. foot) tall; 5 foot 10);[ kaste sig for hans fødder] throw oneself at his feet;[ han har hele verden for sine fødder] the whole world is at his feet;[ fod for fod] step by step;[ få foden indenfor] get a foothold (el. a footing), get a foot in the door;(fig) get (, have) under control, get (, have) a firm grasp of;[ komme på fri fod] be set at liberty, be released;[ være på fri fod] be at large;[ leve på en stor fod] live in a big way;[ stå på lige fod med] be on equal terms with;[ til fods] on foot ( fx travel on foot);[ have fast grund under fødderne] be on firm ground;[ få foden under eget bord] set up house for oneself;[ slå fødderne væk under en] knock somebody off his feet; -
11 løs
1) несвя́занный, свобо́дный, неприкреплённый2) необосно́ванный* * *loose, let loose, odd, slack* * *adj loose;( slap) slack ( fx knot, screw);( aftagelig) detachable;( løst ansat) casual ( fx labour, staff, work);( skønsmæssig) rough ( fx calculation, estimate);( ubegrundet) baseless, groundless ( fx assertion, rumours, supposition), vague ( fx rumours);(mil.) blank ( fx ammunition, cartridge, shot);(med vb = vedholdende etc:) away ( fx chatter away, fire away, hammer away);[ med vb:][ hvad er der løs?] what's up?[ gå løs]( løsne sig) come loose,( om noget limet) come unstuck;( være på fri fod) be at large ( fx we cannot have that kind ofpsychopath at large);( begynde) begin;(T: om noget ubehageligt) when the balloon went up;(dvs nu starter vi) now we are off;[ gå løs på]( overfalde, gå i gang med) go at ( fx each other, a job), pitch (el.pile) into ( fx one's opponent, the food),( overfalde også) go for;[ gå lige løs på] go straight at;[ andre forb:][ det løse](= ekstra udgifter) incidentals pl;[ snakke om løst og fast] talk of this that and the other. -
12 felle
cut, shed* * *subst. (jaktspråk) trap, pitfall, snare subst. [overført, knep] pitfall, trick, trap subst. (militær) [ med eksplosiver] booby trap subst. [ venn] fellow, companion, associate verb. [ hugge ned] fell, cut down verb. [ slå ned] knock down, fell verb. [ drepe] kill, slay verb. [ la falle] cast, shed verb. [ miste] lose (f.eks.She is losing her hair very fast.
) verb. [ i strikking] decrease verb. (overført) [ styrte] overthrow verb. (petro) trap (legge en felle) set a trap (gå i en felle) fall into a trap -
13 ROT
* * *n. insensibility (from a blow); slá e-n í r., to stun, render senseless by a blow; liggja í roti, to lie stunned.* * *n. a concussion of the brain from a blow, as also the stunning or insensibility from such a blow; falla í rot, Korm. 230; hann réttir við ór rotinu, 62; spyrndi Grettir svá fast við eyrun; á tveimr at þeir lágu í roti, Grett. 127; hann sló sveininn í rot, … í því raknaði sveinninn við, Ísl. ii. 421: also the insensibility of a drunkard, rakna ór roti, liggja í roti, Snót 100. rot-högg, n. a staggering, stunning blow. -
14 VIÐ
I)prep. with dat. and acc.I. with dat.1) against;hann sló honum niðr v. steininum, he dashed his head against the stone;hús liggja v. velli, the houses lie in ruins;kasta sér niðr v. velli, to cast oneself down on the ground;er inn efri kjöptr v. himni, en inn neðri við jörðu, the upper jaw touches the heaven, the lower the earth;hann hjó hann upp v. garðinum, he smote him close by the fence;skera af sér strenginn við øxinni, to cut the string, asunder against the axe;2) against, towards, of direction;horfa v. e-m, to look towards, face;3) along with (hann hafði marga smiðu v. sér);4) with, of an instrument (jarl hljóp upp v. sverði);5) among;gengu síðan í sæti sin v. öðrum mönnum, among other men;6) denoting barter, exchange, against, for (geta gull v. grjóti);7) denoting remedy, against (hjálpa e-m v. e-u);8) against, denoting contest, warding off (hafa liðsafla v. e-m);hafa (viz. afl) v. e-m, to be one’s match;9) ellipt. usages;stinga v. fótum, to stop;hrífa v., to catch hold;búast v., to make oneself ready;risa v., to withstand;hvatz hann fiðr v., whatsoever he may object;II. with acc.1) by, at, close to (sníða skeggit við hökuna);skjöldr við skjöld, shield to shield;v. Sandhólaferju, at Sandholferry;v. veginn, by the wayside;v. ána, by the river;draga segl v. hún, to hoist the sail to the top;festa e-n v. meið, tré, to fasten to a pole, tree;binda v. fót e-s, to bind up a broken leg;dró upp flóka v. austr, in the east;2) of time, towards, at;v. solar-setr, at sunset;v. sól, with the sun, at sunrise;v. aptan, towards evening;vera v. aldr, to be stricken in years;3) at, by (vera heima v. bú sitt);Hrútr var v. skip um sumarit, H. stayed by his ship during the summer;sitja v. stýri, to sit at the rudder;styðja sik v. e-t, to lean on;ganga v. staf, to walk with a staff;vera v. e-t, to be present at;sitja v. drykk, to sit at drink;í sýn v. bœinn, within sight of the town;5) denoting company, with (bauð þeim heim vill alla sína menn);v. annan, þriðja, fjórða mann, being two, three, four altogether;6) towards (a person or thing), respecting, regarding (mildr, blíðr, góðr v. e-n);til gæzlu v. e-n: for keeping, watching one;hræddr v. e-n, afraid of one;7) of cause, by, at;falla v. högg, to fall by a stroke;sigla v. stjörnuljós, to sail by starlight;verða reiðr v. e-t, to become wroth at;8) as compared with, set off against (þrjóta mun okkr illsku v. þik);eigi minna virðr en v. konunginn, of equal worth with the king;9) according to, after (gera klæði v. vöxt e-s);v. sik, in proportion;hann var skapaðr allr v. sik, well shaped, symmetrical;vita, hvat v. sik væri, to know what was the matter;10) denoting means, with, by (v. þessar fortölur);tendra eld v. e-t, to make fire by;11) ellipt. usages;bregða við, to start;hann þagði v., he remained silent;fá v. þrjú skip, to add three ships;þurfa v., to need;bjarga, hjálpa e-u v., to help, put right;koma e-u við, to bring about.(gen. -jar, pl. -jar), f. withy, withe; collar (viðjar af gulli).pers. pron. dual, we two.* * *1.f., gen. sing. viðjar, pl. viðjar, [Dan. vidje; Engl. withy; akin is víðir, q. v.]:— a withy or with; síðan var viðin ( a withy halter) dregin á hals honum, Fms. vii. 13 (see v. l.); þarmarnir urðu at viðu (sic) sterkri, Fas. iii. 34; ef röng eða viðjar slitna, Jb. 398; var enginn saumr í, en viðjar fyrir kné, of a boat, Fms. vii. 216; höggva tré til viðja, K. Þ. K. 88; viðjar af gulli ok silfri, on a dog, Hkr. i. 136, Fas. iii. 45; tún-svín þat er hringr, knappr eða við sé í rana, Grág. ii. 232; stjórn-við, the ‘rudder-withy,’ the strap in which the paddle-like rudder moved, like the ζευκτηρίαι in Act. Apost. xxvii. 40.2.pron. pers. dual (= vit), we two (see ek C); this spelling, which is also that of the oldest vellums, answers to the mod. pronunciation, passim: in mod. usage it has quite taken the place of the old plur. vér.3.prep., also used ellipt. without its case, or simply as an adverb; við is a curtailed form of viðr, which latter form remains in a few compds, even in mod. usage, thus, viðr-eign, viðr-kenna, viðr-nefni, viðr-lífi, viðr-væri; when found singly, við is the common form in Icel.; but as in MSS. it is commonly abbreviated, v̾, the two forms are hardly distinguishable; við, however, is received as the usual form, viðr being more freq. in Norse vellums, and in some later Icel. vellums imitating the Norse spelling: [Goth. wiþra = πρός; A. S. wider; cp. Scot. wither-shins; O. H. G. widar; Germ. wieder; but Engl. with; Dan. ved; Swed. wäd]:—against, towards, etc.WITH DAT.A. Against, denoting a leaning or resting on, striking against, or the like; hann hjó hann upp við garðinum, smote him standing against the wall, Nj. 120; stinga höndum við berginu, Symb. 59; ganga við brekkunni, up-hill, against the hill, cp. Lat. adversus montem, Valla L. 212; skjóta við honum skildinum, Fms. i. 44; ljósta skildi við kesjunni, Eg. 378; hann spyrndi við svá fast … spyrna við grunni, Edda 36; kasta sér niðr við vellinum, Nj. 58; leggja e-n við velli, Boll. 344; slá honum niðr við steininum, dashed his head against the stone, Finnb. 292; hann drap hann við borðinu, Korm. 236; hjó af honum höfuð við stokkinum, Fas. ii. 285; ok lagði (þá) við stokki, Am. 73; hús liggja við velli, lie down in ruins, Fms. iii. 144; er hinn efri kjöptr við himni enn hinn neðri við jörðu, the upper jaw touching the heaven, the lower the earth, Edda 41; skera af sér strenginn við öxinni, rubbing it against the axe, Nj. 136; vóru segl hans at sjá við hafi, the sails were seen out at sea, far in the offing, Fas. ii. 403.II. against, towards, of direction; gapa við tunglinu, Fas. iii. 622; horfa við e-m, to look towards, face, Eg. 293; horfa baki við e-m, Hkr. iii. 384; líta við e-m, Nj. 132, Fms. i. 125, vii. 314; horfa vid landi, A.A. 24; snúa baki við e-m, Fas. i. 296; snúask við e-m, Hkr. ii. 120.III. along with, with, denoting company; hann hafði við sér harpara einn, Str. 57; hann hafði marga smiðu við sér, Fms. ix. 377; fór Margaðr ok Guthormr við honum, Hkr. iii. 113; at Ástríðr mundi vera við feðr sínum, i. 188; er hér ok Sigurðr við jarli, Fms. ix. 327; hann var þar upp fæddr við henni, x. 421; bjóðum vér þér við Hákoni þangat, ix. 252; ferr heim við sínum mönnum, Rd. 312; fór hann við liði sínu, Hkr. iii. 44; við hundrað skipum, Fas. i. 461; gengr síðan í sæti sín við oðrum mönnum, Fms. x. 17; bað biskup ríða við sér (= með sér), 6.2. with, of an instrument; jarl hljóp upp við sverði, Fms. ix. 340; sjau menn við vápnum, viii. 14; gengu tveir menn við merkjum, x. 15: the phrase, eiga, ala, geta barn við kouu, Grág., Fms. i. 113, iii. 110, Ld. 102, Eg. 31; merrin fékk við þeim hesti, Landn. 195.3. spec. usages; við góðum vinskap, Boll. 362; halda vináttu við föstum trúnaði, Fms. ix. 375; at þær sagnir muni vera við sannindum, true, viii. 6; at berjask við honum eðr við honum lífit láta, ix. 332; fara við herskildi … eyða land við eldi, x. 134; ausa e-t við moldu, Hkr. i. 220; skipuðu mörgum hlutum við (with, among) sínum mönnum, Fms. x. 91; gengu síðan í sæti sín við öðrum mönnum, among other men, 17; skreiðask fram við (= með) landinu, viii. 437.4. = ok, with, together with; Þórr við Grimni = Th. and G., Hallfred; höfuð við hjarta, head and heart, Kormak.B. METAPH. USAGES:I. denoting barter, exchange, against, for (like Gr. ἀντί); gefa gull við grjóti, Fas. iii. 45; selja við verði, Fms. i. 80; seldu mik við hleifi, Hm.; við litlu verði, Eg. 100; við fémútu, Nj. 215; meta e-t við silfri, Fms. x. 5; gefa margra manna líf við yðvarri þrályndi, iv. 194.2. denoting remedy, against; beiti við bit-sóttum en við bölvi rúnar, Hm. 140; hjálpa e-m við e-u, to help against, passim.II. against, denoting contest, warding off, withstanding; hafa afla við e-m, Lv. 43; hafa liðs-afla, liðs-kost við e-m, Ld. 372, Hkr. i. 272: ellipt., hafa (viz. afi) við e-m, to be one’s match, Lv. 109; þótti sem engi mundi hafa við þeim í vígi, Nj. 89; eg hefi ekki við þér, I cannot lift with (i. e. am no match for) thee; ábyrgjask e-t við e-u, Grág. ii. 216, 364; forða e-m við háska, Edda i. 116; halda þá við ágangi Hákonar, Fms. i. 224; varðveita e-n við e-u, Grág.; ekki hélzk við þeim, Eg. 125; rísa við e-m, Sturl. ii. 119; vera búinn, van-búinn við e-m, Ld. 324; sat hann þar við áhlaupum Dana, Fms. i. 28; vinna við sköpum, Fas. i. 199; sporna við e-u, göra við e-u, see göra, sporna; ef þat nemr við förinni, Ld. 70 (see nema A.I. 7, 8); mæla við e-u, Hkr. ii. 198; tölðu allir við förinni, Greg. 28; setja hug sinn við e-u, Fms. x. 232; kveða nei við e-u, Sturl. i. 27; drepa hendi við e-u, Hkr. ii. 164; reiðask við e-u, Nj. 182; e-m ríss hugr við e-u, Fas. i. 30; mér býðr við e-u, to loathe; sjá við e-u, to shun; varna við e-u, to beware of; vera hætt við e-u, in danger of, Ísl. ii. 262; ú-hætt við e-u, safe, Landn. 319.III. with verbs;liggja við e-u, to lie on the verge of; honum lá við falli, Fas. iii. 261; búið við skipbroti, Ísl. ii. 245; honum var við andhlaupi, Eg. 553; sjá, horfa, líta … við e-u, to look towards; taka við e-u, to receive; búask við e-u, to prepare for, expect, Ld. 106; verða vel, ílla, við e-u, to behave well, ill, on some occasion; komask við veðri, see veðr.IV. ellipt. usages; þeir snerusk þá við, turned round, facing, Nj. 245; hón drap við hendi, Lv. 38; hann laust við atgeirinum, Nj. 84.; hann stakk við forkinum, Eg. 220; hann stakk við fótum, stopped, Finnb. 300; hrífa við, to catch hold, Bs. i. 197, 423, Gísl. 125; búask við, to make oneself ready; göra við, to resist; rísa við, to withstand, Fs.; at ek bjóða við tvenn verð, Ld. 146; hvatz hinn fiðr við, whatsoever he may object, Nj. 99; taka við, to begin where another stops; þú skalt gefa mér við ( in return) verjuna, Fbr.WITH ACC.A. By, at, close to:I. denoting proximity; skjöldr við skjöld, shield to shield, in a row, Nj. 125; skip við skip, Ó. H. (in a verse); samnask hlutr við hlut, Rb. 108; hálsinn við herðarnar, Ld. 40; sníða skeggið við hökuna, Eg. 564; við bryggju-sporðinn, Fms. i. 14; grafa barn við kirkju-garð út, K. Þ. K.; uppi við fjallit, Eg. 137; við Sandhóla-ferju, Nj. 29; við vaðit, 83; við veginn, by the way-side, Fb. ii. 330; hér við ána, by the river, Ld. 46; búa við Þjórsá, Nj. 93; liggja við land, Fms. i. 14; við Ísland, Grág.; binda stein við hálsinn, Ld. 154; draga segl við hún, hoist sail to the top, Hkr. ii. 6; reka spora við eyra e-m, Nj. 82; festa e-n við meið, tré, to fasten to a pole, a tree, Glúm. 391; nísta við gólfit, to pin it to the floor (see nista); binda við fót e-s, to bind up a broken leg, Bárð. 167; dró upp flóka við austr, in the east, Vígl. 22.2. temporal, towards, at; við vetr sjálfan, Fms. ii. 97; Krók. 51 C; við sólar-setr, Fas. i. 514; við sól, with the sun, at sunrise. Eg. 717; við aptan, towards evening, Grág. (Kb.) ii. 143; við þat sjálft, at that moment, Fms. xi. 432; bregða í kross við hvert orð, at every word, K. Þ. K.; vera við aldr, to be stricken in years, Eb. 18, Ísl. ii. 192, Fms. ii. 81; ef barn er við dauða, on the point to die, N. G. L. i. 345; við sjálft, on the verge of (see sjálfr); við váða sjálfan, búið við geig, on the verge of, Eg. 158; Grettir var við svefn, just asleep, Grett. 127.3. phrases, við svá búit, after all done, often with the notion of ‘in vain, nothing having been done’ (búa B. II. δ); fóru við þat heim, Fms. i. 54, ix. 469, Nj. 127; skildu við þetta, 260, Ísl. ii. 217.II. at, to; Hrútr er við skip, Nj. 4; Hrútr var við búð, 79; vera heima við bú sitt, 215; hanga upp við siglu-rá, Fas. iii. 659; bundinn við staf, Eg. 232; fastr við altara, fastened to the altar, Vm. 110; styðja sik vid e-t, to lean on, Fms. ix. 512; sitja upp við hægindit, leaning on it, Ld. 16; sitja upp við vegginn, Nj. 153; ganga við staf, 219; ganga við tréfót, Eb. 66; styðjask við höndina, Fas. i. 228; rísa upp við olboga, Þórð. 15; sitja við stýri, at the rudder, Eg. 385; hafa barn við brjóst, to have a bairn at breast, N. G. L. i. 340; leggja, bæta, auka, við e-t, to add to; blanda við e-t, to mix with; vera við e-t, to be present at, Ld. 92, Eg. 540; sitja við drykk, mat, to sit at drink, meat, Eg. 303, 420.III. denoting association, together with; vera samþingi, samfjórðungs við e-n, Grág. ii. 237; vera saman við e-n, vera samvista við e-n, eiga samneyti við, vera sammæðr við e-n, passim; vera utan-fjórðungs við víg, Grág. ii. 89; vera við e-t riðinn; þeir vildu eigi vera hér við heiðna menn, Íb. 4; búa við e-n, Gísl. 17.2. direction; í sýn við bæinn, Fas. ii. 507; í örskots-helgi við garðinn, Grág.; standa í höggfæri við e-n, Nj. 97; við þat lík at lifa, Hm.IV. denoting company, with; bauð þeim heim við alla sína menn, Vígl. 27; riðu við sextigi manna, Nj. 10, 213, Ld. 164; gékk á land við einn svein, Fms. ix. 502; sækja land við útlendan her, Hkr. i. 198; við fá, marga … menn, Fas. i. 35; the phrase, við annan, þriðja fjórða … mann (see annarr I. 1); þú ert hér kominn við svá mikit fé, Ld. 112; sækja mál við níu búa, Grág.; við váttorð, Kb. i. 103; leyfa e-t við vitni, Ld. 104; bjóða e-t við váttorð, in the presence of, by witnesses, Nj. 243.B. METAPH. USAGES:I. towards a person or thing, respecting, regarding; hryðja við aðilja, Grág. (Kb.) i. 127; missa fjár síns við þjóf, Grág.; skilja við e-n, to part with (see skilja); til metnaðar við sik, Edda i. 20; til huggunar við sik, Ld. 228; til þjónustu við e-n, Eg. 28; til gæzlu við e-n, for keeping, watching one, Ld. 152; ganga, koma, fara til fundar, til móts … við e-n, 62, 90, Nj. 4, Eg. 101; mildr, blíðr, léttr, kátr, ástúðigr, góðr, harðr, grimmr, reiðr, harðráðr, stríðr, … við menn, mild … towards, Nj. 2, 47, 48; víkjast undan við e-n, Ld. 42; fyrir kapps sakir við e-n, til liðveizlu, hjálpar … við e-n, Eg. 44, Nj. 75; sýna vinskap, halda vinskap við e-n, Ld. 150; leggja ást við e-n, 34; líka vel, ílla við e-n, Nj. 53; eiga eyrindi við e-n, Eg. 260; eiga orð við e-n, 255; hafa lög við e-n, Nj. 106; tala, mæla, ræða, segja, spjalla við e-n, to talk, speak … with a person, passim; skipta, eiga, … við e-n, to deal… with; berjask, deila við e-n, to fight with, against; göra e-t við e-n, so to act with, Greg. 43; reyna e-t við e-n, to contend with one, Nj. 46, 94, Edda i. 106; hafa misgört við e-n, Fms. viii. 103; láta vaxa óþokka við e-n, Nj. 107; tilför við Gunuar, 101; mála-tilbúnaðr við e-n, 100; sekr við e-n, útlagr við goða, Grág.2. hræddr við e-n, afraid of one; verða varr við e-t, to perceive; vanr við e-t, used to a thing; hann var svá vanr við vini sína, Fms. viii. 220; fella sik við e-t, kunna við e-t, to apply oneself to, to like.II. of cause, by, at; falla við högg, to fall by a stroke, Nj. 163; hrata við lagit, Eg. 379; vakna við e-t, Fas. ii. 116; vakna við draum; verða glaðr, reiðr, hryggr, úkátr … við e-t, to become glad, wroth … at, Íb. 10, Eg. 102, 321, passim; bregða sér við e-t, Ld. 190: by, við minn atbeina, Fms. vi. 66; við samþykki e-s, Eg. 165; við ráð e-s, Grág. (Kb.) ii. 30; gört þat við einræði þitt, Ld. 188; et þat at vánum við skaplyndi Þorgeirs, Nj. 255; hlaða seglum við mikinn háska, with great danger, Korm. 168; sigla við stjörnu-ljós, to sail by star-light, Fms. i. 24; lesa við ljós, to read with a light; búa sik við skart, to dress fine.III. as compared with, set off against; sex sær við kú, Grág. i. 502–504; selja, virðing sína við íllgirni þínaa, Eb. 160; þrjóta mun mik íllsku við þik. Hkr. i. 322; mik skortir við hann, Nj. 90; hafa afta við e-n, Eg. 187; eigi minna virðr enn við konunginn, i. e. of equal worth with the king, Fms. xi. 45; er þetta við mikla fémuni, Hrafn. 19; fjórðungi skerð við goðorð önnur, Grág. (Kb.) i. 211; Skotland er þriðjungr ríkis við England, Nj. 266; þriðjung við liðsmenn, Eg. 57; at þriðjungi við ykkr, Ld. 102; helming við hann, Fms. i. 22; gaf þeim hálfar tekjur við sik, 7.IV. við þann kost, on that condition, Grág. (Kb.) i. 233: of medicine, for, við svefnleysi, við orms-bit, við offeitan kvið …, Lækn.: in mod. usage dat., and so in Hm. 138.V. denoting fitness, proportion; göra klæði við vöxt e-s, Eg. 516; við þeirra hæfi, 109; er þat ekki við þitt æði, Ld. 298; vera við alþýðu-skap, Fs. 63; við sik, in proportion, B. K. 8; neyta skógar við sik sem þarf, Grág. ii. 292; þat er hann má eigi sjálfr við sik njóta, himself alone, 623. 21; hann var skapaðr allr við sik, well shaped, symmetrical, Fas. i. 173; fagrt ok allt vel við sik, Fms. x. 321; veðrit vesnaði en nátt-myrkr á við sik. Bjarn. 52; vita hvat við sik væri, to know what was the matter, Fms. xi. 11, Fas. ii. 516; leggja mál við tré, Ld. 316; draga kvarða við lérept, vaðmál, Grág. i. 497, 498.VI. with, by, denoting means; tendra eld við fjallrapa, to light fire with, Bs. i. 7; við þessar fortölur, Ld. 204; kom svá við umtölur góðra manna, Nj. 267; við áskoran þína, 258; mýkjask við e-t, Fms. v. 239; húð skorpnuð við eld, Nj. 208.VII. with verbs; lifa við skömm, meizlur, harm, lifa við slíka harma, to live with or in shame, sorrow, Nj. 92, Hkr. ii. 107, Eg. 604, Ld. 332; leika við e-n, Nj. 2; kaupa við e-n, Grág.; binda við e-t, to bind, fasten to; sætta, rægja, friða e-n við e-n, Eg. 226, Grág. ii. 99; tala, … við e-n, to speak, deal … with, Nj. 2, 197, Ld. 22 (see I); hefja upp bónorð við e-n, Eg. 38; leita eptir við e-n, leita ráða við e-n, eiga hlut at við e-n, Nj. 75, 101, 213, Eg. 174; fæða, lifa, fæðask, ala, búa, bjargast, við e-t, to feed, live, subsist … on, Edda i. 46, Fms. i. 226, v. 219, Nj. 236, passim; vera við e-t, to be present at, and metaph. to enjoy, Hom. 87, Edda (pref.); nema lyfsteinn sé við riðinn, Ld. 250; hann brá upp við fætinum (viz. við lagit), Nj. 264; binda við e-t, to bind to, Fms. ix. 358; at þeim heimilum ok í örskotshelgi við (viz. þau) á alla vega, Grág. (Kb.) i. 88; þar við, hér við, at engi mundi þar þora við at etja, Nj. 89.2. hagr við e-t, skilful at; kunna vel við e-t, id.; skjarr við skot, Ls.; temja, venja, … við e-t; drekka við sleitur (see sleita); kveða við raust, Sturl. iii. 317, Eg. 554; syngja vid tón, Sturl. iii. 210; búa sik við skart, skikkja búin við gull, Fms. x. 199; skyrta saumuð við gull, embroidered with, Fas. ii. 529; glóa við gull, to glow or gleam with gold, Lex. Poët.VIII. elliptical or ad- verbial usages; bregða við, to start; hann þagði við, remained silent, Nj. 2; verða bilt, felmt við, Ísl. ii. 274, Nj. 105; fá við þrjú skip, to add three ships, Fms. xi. 73; jók nú miklu við, it waxed much, Ld. 54; kveða við, gella við, to scream, yell; þurfa við, to need, Nj. 74; njóta e-s við, to enjoy, 85; komask við, to be touched; leita við, to try; bera við, to happen (see bera); koma við, to touch; standa, bíða við, to stop a bit; nema við, to hinder, cause a hindrance; kunna við, to like; koma e-u við, to bring a thing about, 101; ef ek viðr um kæmumk, if I could manage it, Hbl.; bjarga e-u við, hjálpa við, to help, put right; reisa við, rétta við, to raise up again, put right; kannask við, to recognise; vera við staddr, to be present, = við e-t staddr.IX. in recipr. phrases, talask við, eigask við, fásk við, etc., to speak … to one another, where the object is suffixed to the preceding verb.X. with an adverb or particle, of direction; upp á við, niðr á við, upwards, downwards; vestr á við, Fas. ii. 244; móts við, towards; á við, equivalent to (það er á við tvær merkr); austan við, vestan við, sunnan við, fram við, inn við, etc., followed by an accusative. -
15 ör-vita
and ör-viti (er-vita, Hkv. l. c.), adj. out of one’s senses, frantic; ærr ok ervita, Hkv. 2. 32; œrr ok örviti, Ls. 21; þá hljóp ek upp örviti, Fms. vii. 158, Mork. 191, l. c.; örvita hræðsla, mad fear, Mar. 1045; hón örvita, Greg. 12; banvænn ok nær örviti, sinking fast and well-nigh senseless, Fms. i. 86; dauðvána ok örviti, vi. 31.
См. также в других словарях:
göra fast — mar. • slå under seglen • fästa … Svensk synonymlexikon
syvtommerssøm — syv|tom|mers|søm (el. syvtommersøm) sb., met, syvtommerssøm, mene; slå fast med syvtommerssøm … Dansk ordbog
syvtommersøm — syv|tom|mer|søm (el. syvtommerssøm) sb., met, syvtommersøm, mene; slå fast med syvtommersøm … Dansk ordbog
fastslå — v (fastslog, fastslagit, fastslagen) (el. slå fast) … Clue 9 Svensk Ordbok
fastslå — fast|slå vb., fastslår, fastslog, fastslået; fastslås … Dansk ordbog
Icelandic Coast Guard — Landhelgisgæsla Íslands Active 1920 Country … Wikipedia
Darfur-Konflikt — Sudanesische Bundesstaaten der Region Darfur … Deutsch Wikipedia
Darfur-Krise — Sudanesische Bundesstaaten der Region Darfur Binnenvertriebene in Norddarfur Der Konflikt in Darfur ist eine sei … Deutsch Wikipedia
Darfurkonflikt — Sudanesische Bundesstaaten der Region Darfur Binnenvertriebene in Norddarfur Der Konflikt in Darfur ist eine sei … Deutsch Wikipedia
Konflikt in Darfur — Sudanesische Bundesstaaten der Region Darfur Binnenvertriebene in Norddarfur Der Konflikt in Darfur ist eine sei … Deutsch Wikipedia
Krise in Darfur — Sudanesische Bundesstaaten der Region Darfur Binnenvertriebene in Norddarfur Der Konflikt in Darfur ist eine sei … Deutsch Wikipedia